Skip to Content Skip to Search Go to Top Navigation Go to Side Menu


De schoonheid in wetenschappelijk geïnspireerd design


Thursday, January 20, 2011

Joris Laarman, inmiddels 31 jaar, heeft zijn eigen lab sinds 2004, samen met zijn partner Anita Star. Zijn insteek is om een object een verhaal te laten vertellen. Hij vertelt dit in een filmpje dat te zien is op Youtube. In zijn werk maakt hij gebruik van een combinatie van design en wetenschap. Hij zoekt daarbij naar de grens tussen waar zijn ontwerpende functie nog een rol kan spelen en waar de wetenschap het overneemt. Design gaat voor hem over het overbrengen van een gevoel. Wetenschap daarentegen is gebaseerd op wetten en regels. Het verschil tussen deze twee aspecten is dus groot. Waarschijnlijk is dit verschil de reden waarom ik als toeschouwer een onwerkelijk gevoel krijg. Zo had ik, bij het bekijken van zijn werk Paper Starlings het idee dat ik naar een projectie van papieren vliegtuigjes keek. In werkelijkheid blijken de vliegtuigjes microrobots te zijn, en dus echt. Joris ziet zichzelf liever niet als designer, maar eerder als kunstenaar.

In hoeverre zijn werk design en /of kunst is wil ik onderzoeken. Voor mij is design werk dat het oog streelt. Vaak is het een gebruiksvoorwerp, dat in grotere hoeveelheden wordt geproduceerd. Design is eerder te koop bij een bedrijf dan te zien in een museum. Kunst zet aan tot nadenken en zal je eerder emotioneel raken dan design. Over het algemeen is er van een kunstobject maar één exemplaar, en zal die dus niet snel worden opgenomen worden in de collectie van een bedrijf. In tegenstelling tot design is kunst vaak geen gebruiksvoorwerp en is kunst eerder dan design in een museum te bezichtigen.

De Heatwave radiator van Laarman was een groot succes. Daarmee studeerde hij in 2003 cum laude af aan de Design Academie in Eindhoven. Zijn werk is o.a. opgenomen bij bekende bedrijven als Flos, Vitra, Swarovski, Droog en Jaga. Maar zijn werk is ook in verschillende museumcollecties te zien en hij heeft er meerdere prijzen mee gewonnen. Een overzicht hiervan is te zien op zijn website www.jorislaarman.com.

Bij alles wat Laarman ontwerpt speelt het ontwikkelingsproces een grote rol. In een interview in het tijdschrift Flux vertelt hij dat de samenwerking tussen kunstenaars en wetenschappers heel veel kan opleveren. Bij het ontwerp van de Half Life Lamp heeft deze samenwerking een belangrijke rol gespeeld. De lamp bestaat voor een deel uit eicellen van hamsters, die zich snel vermeerderen, waardoor de kap van de lamp  is ontstaan. Een ander stofje dat wordt toegevoegd zorgt voor een beetje licht. Hier is duidelijk te zien dat Laarman zijn talent voor het ontwerpen goed combineert met wetenschappelijk onderzoek. Het is interessant dat Laarman naar nieuwe ontwerpvormen zoekt en zich daarbij laat inspireren door wetenschappelijk onderzoek. Deze nieuwe vormen zorgen ervoor dat zijn werk vernieuwend is. En daarmee is zijn werk ook zeker wel kunst te noemen.

Bij het ontwerp van de Bone Chair heeft Laarman de ontwikkeling van het menselijk bot en de groei van een boom vertaald naar de vorm van de stoel. Dit ontwerp is tot stand gekomen met behulp van een algoritme. Dit is een rekenschema waarin achtereenvolgende berekeningen worden uitgevoerd. Botten groeien daar waar kracht nodig is en krimpen op de plekken waar dat niet voor geldt. Dit is goed te zien bij de constructie van de stoel die het leun- en zitvlak verbinden. De aluminium stoel is het eerste werk uit de reeks. Hiernaast heeft Laarman ook studie naar andere vormen en materialen gedaan, en zijn er ook Bone Chairs van rubber er marmer. Het is verbazingwekkend dat door middel van een algoritmische berekening eenzelfde meubelstuk in verschillende materialen tot verschillende bijzondere vormen kan leiden. Ook zijn vergelijkbare vormen terug te zien in een tafel en een boekenplank die ook bij deze reeks horen. Deze zijn vanuit dezelfde uitgangspunten tot stand gebracht.

Omdat zijn werk bij veel grote bedrijven is opgenomen en ook in productie is genomen, zou je zeggen dat zijn werk voornamelijk design is. Zijn werk is daarentegen ook opgenomen in verschillende musea, wat weer het kunstaspect ervan bewijst. Joris is zelf de drijvende kracht achter het idee, maar zonder de wetenschap is zijn werk niet uitvoerbaar. Uiteindelijk is het natuurlijk de kunstenaar in hem, waardoor er met zijn ideeën en visie iets nieuws ontstaat.

Leave a Reply


You must be logged in to post a comment.


Log in
subscribe