‘You’ve got beautiful stairs, you know’
Een publicatie van werk door Ola Vasiljeva
Design door Julie Peeters
In magazine formaat publiceert Kunstverein Munchen een publicatie over Ola Vasiljeva. De kaft vertoont een simpele, snelle tekening van een man die lijkt te zijn gevallen. De achterkant een installatie, een gele verf marker balanceert op de top van een blauw glas in de vorm van een getailleerd overhemd.
Het ontwerp vraagt om mijn aandacht, maar waarom?
Kennis over het grafisch vormgeven van boeken heb ik niet en dus was ik van plan om de ontwerpster van de bovengenoemde publicatie te benaderen voor een interview.
Ik was, moet ik eerlijk bekennen, vrij nerveus voor mijn gewenste afspraak met Julie Peeters, en wachtte af op een antwoord op de email die ik haar had toe gezonden. Peeters, een grafisch ontwerpster geboren in België, en winnares van de fel begeerde boekdesign award The Goldene Letter, ‘Schönste Bücher aller Welt’.
Over titels gesproken.
Enkele dagen gingen voorbij en een response bleef uit. De vragen die ik haar had willen stellen stonden geschreven op een pagina in mijn notitieboek. Ik las ze nog eens door en wierp nog een blik op de publicatie in mijn tas, die overigens al een aantal weken te laat ingeleverd was, en bedacht me dat ik de algemeen benodigde kennis op het gebied van grafisch vormgeven misschien wel wat had overschat.
Zonder Peeters, besloot ik mijzelf te interviewen met een selectie van de vragen die ik klaar had staan voor mijn interview. Ik waan mijzelf grafisch ontwerper en probeer op mijn eigen vragen antwoord te geven doormiddel van research naar grafische vormgeving in z’n algemeen, onderbouwt door mijn eigen onafhankelijke denkbeeld.
Wat is belangrijk bij het ontwerpen van een publicatie over andermans kunst?
Het lijkt mij een belangrijk gegeven dat er treffende overeenkomsten zijn tussen de ideeën en meningen over design van zowel de auteur als de grafisch ontwerper. Grafische vormgeving kan een visuele kunst op zich zijn, mits het doel van de publicatie dat toelaat.
In het geval van ‘You’ve got beautiful stairs, you know’, zal de vormgever een bescheiden rol hebben moeten aannemen, om zo het werk van Ola Vasiljeva zo veel mogelijk voor zichzelf te doen laten spreken. Wanneer een publicatie een artistieke uiting kan uitbeelden van zowel de vormgever als de beeldend kunstenaar te samen, geloof ik dat er sprake moet zijn van een zekere harmonie. Uiteenlopende ideeën kunnen geloof ik snel tot een onaantrekkelijke publicatie leiden.
De focus in het maken van een publicatie met daarin iemand anders z’n werk ligt in het zo goed mogelijk weergeven van installaties, tekeningen en teksten. Daarbij moet er voor worden gezorgd dat het uiteindelijke design binnen de esthetische stijl van de auteur valt. Goed overleg tussen de publicatie vormgever en de beeldend kunstenaar lijkt mij dus een essentieel gegeven in de totstandkoming van een goed product.
Wat is grafisch vormgeven?
Een grafisch ontwerper houdt zich bezig met het proces van visueel communiceren. Hierbij worden typografie, fotografie en illustraties op een efficiënte of artistieke wijze gecombineerd en samengevat tot een geheel. Het gaat om de visuele representatie van ideeën en beelden.
Omdat de print en het boek als medium al lang bestaan zijn ze veel ontwikkelingen doorgegaan op het gebied van vormgeving
Vandaag de dag hebben we een goed overzicht en een canon aan informatie over deze veranderingen. Het is interessant om te zien dat er her en der zekere regels zijn ontstaan binnen het ontwerpen van een boek, iets wat ons in het verleden misschien wel heeft tegengehouden om vooruitstrevend te zijn. De opkomst van het modernisme verschafte daarentegen een nieuwe blik op het design en ontwerp van een boek. Oude regels omtrent de indeling van tekst en afbeeldingen werden losgelaten en er ontstond een zekere artistieke mogelijkheid tot het expressief ontwerpen van een boek. Je zou denken dat, zoals men bij bijna elke tak van artistieke expressie denkt, dat innovatie in het heden moeilijk klaar te spelen is, omdat de geschiedenis ons leert dat er al vele jaren van vooruitstrevend denken over heen zijn gegaan en dat de nieuwigheid en noviteit overal wel een beetje van af is. Dit lijkt me een goed voorbeeld van een psychisch effect wat de uitgebreide informatie over onze geschiedenis met zich meebrengt. Ik geloof dat een weidse kennis over de historie van design een keerzijde met zich meebrengt, namelijk het versmallen van ons creatief denken. Kijk bijvoorbeeld naar alle ‘alternatieve’ of ‘onafhankelijke’ culturele stromingen die de afgelopen decennia zijn ontstaan. In feite zijn dit allemaal eindeloze herhalingen van voortijdse daden onder het mom van rebellie tegen de gevestigde orde, terwijl er wordt gedaan alsof het allemaal voor het eerst gebeurt, weten we diep van binnen wel beter.
Rem Koolhaas heeft op een van de ruiten van zijn schoenenwinkel in het centrum van Amsterdam een leus staan die het vooruitstreven en innovatief denken mooi vertaald.
‘We ended up breaking the rules of shoes, not just for the sake of breaking them, but simply by not knowing them’
Waarom wordt er vandaag de dag nog steeds zoveel fysiek gepubliceerd terwijl het elektronisch publiceren zoveel voordelen kent?
Ik geloof dat de grafisch ontwerpers van deze tijd een zekere nostalgische waarde toe hechten aan de print als medium. De fysieke aanraking van een boek is iets wat de wereld langzaam aan het verliezen is. Van generatie op generatie worden de boeken en tijdschriften exponentieel ingewisseld voor hun digitale opvolgers. Het lijkt mij dus een kwestie van tijd dat het aantal fysieke publicaties afneemt en de digitale publicatie stroom toeneemt.
Veel van de jonge grafisch ontwerpers in opleiding zijn vanaf hun geboorte opgegroeid in een digitale cultuur, zij zullen dus ook sneller grijpen naar een elektronische, digitale manier van niet alleen ontwerpen, maar ook publiceren.
Ik durf daarentegen wel te stellen dat de fysieke publicatie van het boek nooit zal uitsterven, gezien er voor veel mensen nog steeds en altijd zal gelden dat er niets gaat boven het kunnen vasthouden van een boek.
‘IN ORDER TO BUILD A NEW STRUCTURE, PIERROT NEEDS TO FORGET THE PRECISION OF LANGUAGE’.
(pagina 47, You’ve got beautiful stairs, you know’)
Ola Vasiljeva : you've got beautiful stairs, you know. /Rietveld library catalogue no : vasi 1